تجارت الکترونیکی یکی از عمدهترین کاربردهای اینترنت در دنیا است،اما بسیاری از افراد سودجو با سوءاستفاده از این امکان به کلاهبرداری اینترنتی میپردازند و قبل از آنکه مسوولان و قانونگذاران به فکر تدوین و تصویب قانون برای این نوع تجارت باشند سودجویان و کلاهبرداران از امکانات این شبکه استفاده کرده و با اجرای طرحهای مردم فریب به خالی کردن جیب مردم مشغول شدهاند.مسوولین نیز وقتی متوجه این کلاهبرداریها میشوند که تعداد زیادی از مردم سرمایههای بیزبان خود را به دست عدهیی کلاهبردار سپرده و زمانی به خود آمدهاند که به قول معروف جا تر بوده و خبری از بچه نیست!
تازه آن موقع است که اطلاعیههای هشداردهنده پشت سر هم صادر میشود،اما چه فایده?چرا که بازندگان اصلی این ماجرا کسانی هستند که بخاطر ترس از آبروریزی یاحفظ اسرار شخصی یاجلوگیری از مشکلات بعدی حتی از شکایت صرفنظر میکنند.
گلدکوئیست، تجارت الماس، ایبیال و... نمونههایی از این کلاهبرداریهای اینترنتی هستند که با استناد به عقیده برخی مراجع تقلید آن را از لحاظ شرعی حرام میدانند، اما مدافعان این شیوهها با تکیه بر ماهیت درآمدزایی این طرحها آن را باعث رشد و شکوفایی اقتصادی و ایجاد اشتغال برای جوانان معرفی میکنند. حسنعلی قنبری عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی فعالیت شرکتهایی از نوع گلدکوئیست و ای.بی.ال را مصداق کلاهبرداری مدرن میداند و می گوید: متاسفانه برخی افراد همواره به دنبال شانس هستند و منتظرند تا دری به تخته بخورد و بختشان باز شود. در عین حال افرادی نیز وجود دارند که از ساده لوحی و بیچارگی این افراد سوءاستفاده کرده و آنها را فریب میدهند.حتی افرادی دیده شدهاند که هزینه دانشگاه خود را صرف خرید محصولات شرکتهای مذکور میکنند.قنبری میگوید: رویکرد مردم به این گونه شرکتها ناشی از نبود فرصتهای شغلی مناسب است وجوانانی که زمینهیی برای فعالیتهای اقتصادی با سرمایه اندک نمیبینند سرمایه خود را روانه شرکتهایی میکنند که هدف و مکانیزم آن برپایه کلاهبرداری است.سیستم کنترل کننده جرایم اینترنتی در ایران یا وجود ندارد یا بسیار ضعیف و ناکارآمد است. دنیای اینترنت، دنیای پیچیده، پرسرعت و گستردهیی است و در این فضای مجازی معمولا کلاهبردارها سریعتر از قانونگذاران و مجریان میجنبند. آنها راهکارهای فرار را خوب بلد هستند و از خلاهای قانونی حداکثر سوءاستفاده را میکنند. در خصوص جرایم کلاهبرداری، قانونگذار باید مصادیق کلاهبرداری را همزمان با توسعه روشهای فریب و نیرنگ، گسترش دهد تا بزهکاران و کلاهبرداران نتوانند با تمسک به وسایل پیشرفته و تکنولوژی جدید امنیت اقتصادی جامعه را به خطر بیندازند.
اما از کلاهبرداری اینترنتی که بگذریم به روشهای دیگر کلاهبرداری میرسیم که امروزه زنان و مردان بسیاری با توسل به این شیوهها افراد سادهلوح و زودباور را به دام میاندازند.یکی از شیوههای کلاهبرداری، سوءاستفاده از صندوقهای قرض الحسنه است. چندی قبل زنی در قائمشهر به جرم کلاهبرداری ۵۰۰ میلیون تومانی از مردم تحت عنوان صندوق قرض الحسنه دستگیر و روانه زندان شد.منوچهر ناصحی دادستان دادسرای عمومی و انقلاب این شهرستان درباره این زن گفت: طی یک هفته ۸ مورد شکایت از سوی شهروندان قائمشهری علیه یک زن ۴۰ ساله به نام سیما مطرح شد. پس از شناسایی و دستگیری سیما وی به ۵۰۰ میلیون تومان کلاهبرداری اعتراف کرد. این زن با برپایی جلسات مذهبی و سفرههای نذری باسوءاستفاده از احساسات و عواطف مردم بخصوص خانمها، اعتماد آنها را جلب و سپس با تشکیل یک صندوق قرضالحسنه اقدام به گرفتن پول یا حق عضویت از آنها میکرد سپس بتدریج با گسترش فعالیت خود ضمن راهاندازی صندوقهای متعدد غیرقانونی قرضالحسنه و انجام قرعهکشیهای ماهیانه با مبلغ حداکثر ۱۰۰هزار تومان پولهای کلانی از مردم میگرفت و کسانی که در قرعهکشی برنده میشدند و ۱۰۰ هزار تومان را میبردند به بهانه سرمایهگذاری در یک شرکت پول را از آنها پس میگرفت و بدین ترتیب کلاهبرداری میکرد. این زن حتی چکهای امانی مردم را هم خرج میکرد و آنها را به دردسر میانداخت. اما کلاهبرداریهای زنان دست کمی از مردان ندارد به نمونه دیگر این کلاهبرداریها توجه کنید: نسرین زن دیگری است که با معرفی خود به عنوان نوه یکی از جواهرفروشان معروف ایرانی میلیاردها تومان از مردم کلاهبرداری کرده است. این زن پس از آشنایی با یک طلافروش از وی خواست تا چند عدد سکه و شمش طلا به او بفروشد. نسرین از مرد طلافروش خواست تا سکهها و طلاها را به خانه او ببرد و تحویلش دهد و وقتی مردطلافروش به خانه نسرین رفت و طلاها را تحویلش داد نسرین به بهانه آوردن پول به طبقه بالا رفت اما طلافروش هر چه منتظر ماند از بازگشت نسرین خبری نشد وقتی به جست وجوی او پرداخت فهمید نسرین از در دیگر ساختمان فرار کرده است و آن خانه هم بمدت یک هفته از سوی نسرین اجاره شده بود. وقتی نسرین سالها بعد دستگیر شد ماجراهای کلاهبرداریهای او از افراد مختلف فاش شد. مرد دیگری که از تولیدکنندگان فرش دستباف در ایران است یکی از شاکیان این زن بود وی گفت: این زن خودش را شیما معرفی کرده و پس از جلب اعتماد من آلبوم اسکناس و سکههای قدیمی ام را که حدود ۱۴۰ میلیون تومان ارزش داشته سرقت کرد. همچنین سنگی به وزن ۳۲ قیراط به ارزش بیش از ۲ میلیون تومان را به بهانه اینکه برادرش در آلمان زندگی میکند و میتواند برای جواهرات و اشیای نفیس شناسنامه تهیه کند از او گرفته و قصد فروش آن را داشته است.سرانجان نسرین یا شیما بالاخره توسط پلیس دستگیر شد و با قرار یک میلیارد تومانی روانه زندان شد.و اما کلاهبرداری تحت عنوان خریدار یا فروشنده اتومبیل، وکیل دادگستری، مامور دولت، آژانس مسکن، شرکتهای لیزینگ خودرو و... از دیگر نمونههای کلاهبرداری است که متاسفانه با وجود هشدارهای مکرر پلیس و مراجع قضایی همچنان هر روز شاهد آن هستیم و کافی است برای گرفتن یک آمار سطحی سری به اداره سیزدهم و چهاردهم اداره آگاهی تهران بزنیم تا با فوج عظیم پروندههای شکایت کلاهبرداری روبرو شویم.اکثر کلاهبرداران برای جلب طعمههای خود شروع به درج آگهی در روزنامهها میکنند. آگهیهایی نظیر پیشفروش آپارتمان، اتومبیل یا سرمایهگذاری در شرکتهای مختلف. سپس وقتی افراد کمتجربه و زودباور به آنها مراجعه میکنند. با چربزبانی، مظلومنمایی یا وعده سودهای کلان آنها را به سپردن سرمایههایشان تشویق میکنند و درست زمانی که پول هنگفتی جمع شده، بسرعت برق با پولهای مردم فرار میکنند و حالا مالباختگان ماندهاند و خاکستر نشینی و بدبختی.یکی دیگر از روشهای کلاهبرداری درج آگهی استخدام منشی در روزنامهها است.این روزها با توجه به اینکه جوانان به دنبال شغل و کسب درآمد مناسبی هستند و متاسفانه پیدا کردن آن بسیار مشکل است با دیدن آگهیهای استخدام در روزنامهها برای اینکه به خیال خودشان این فرصت استثنایی را از دست ندهند بسرعت با تلفن اقدام به پرسوجو و ؤبتنام میکنند.معاون آگاهی بوشهر نیز طی اطلاعیهیی به شهروندان هشدار داد، تا فریب این قبیل آگهیها را نخورند. سرهنگ هادئی گفت: بتازگی عدهیی سودجو و کلاهبردار تحت عنوان استخدام منشی مکاتبهیی مبادرت به درج آگهی در روزنامهها میکنند وقتی با طعمه خود به عنوان منشی قرارداد بستند، این بار برای فروش محصولات خود از قبیل وسایل خانگی، سیدیهای آموزشی و... در روزنامهها آگهی میدهند و شماره تلفن منشی را میدهند و او را مسوول رسیدگی و پاسخگویی به درخواستهای مردم میکند.با توجه به جعلی بودن شرکتها، اشخاص کلاهبردار وقتی پولهای متقاضیان را جمع کردند متواری میشوند و این در حالی است که منشی موردنظر قربانی کلاهبرداری آن فرد سودجو میشود و مالباختگان هم به سراغ منشی میروند و او را به عنوان کلاهبردار به پلیس معرفی میکنند.پلیس آگاهی به شهروندان هشدار داد تا مراقب اینگونه کلاهبرداریها باشند و مراتب را به پلیس معرفی کنند.نوشتن از پدیده کلاهبرداری به ذکر ده یا بیست مورد ختم نمیشود بلکه به تعداد تمام انسانها میتوان شگردها و روشهای کلاهبرداری را مشاهده کرد. روی آوردن به این جرم قدیمی ولی متنوع که با پیشرفت علم و صنعت بسرعت خود را «به روز» میکند دلایل گوناگونی دارد از جمله فقر که مادر تمام مفاسد است. کلاهبرداری هم نوعی سرقت است اما افراد کلاهبردار اغلب برخلاف دزدان و جیببران، ظاهری مردمپسند و عوام فریب دارند و از قدرت جاذبه فراوانی برخوردارند که براحتی میتوانند دیگران را خام و خواسته خود را به آنها تحمیل کنند. پس مراقبت و هشیاری در مقابل این افراد بسیار سخت تر از حفاظت اموال از گزند سارقان است. از قدیم گفتهاند: چو دزدی با چراغ آید، گزیدهتر برد کالا!
فرناز قلعهدار
منبع: http://vista.ir/?view=article&id=202996